این نشست به بحث و بررسی در باره رونامهنگاری چند رسانهای و به طور خاص ویژگیهای یک بسته مولتیمدیا اختصاص یافت.
دکتر علی صباغیان در آغاز سخنان خود در این نشست که سه شنبه 23 مرداد برگزار شد گفت در طول تاریخ زندگی بشر پیشرفتهای علمی و نوآوریهای تکنولوژیک به طور مستمر بر شیوه زندگی و نحوه انجام امور زندگی فردی و اجتماعی او تاثیر گذاشته و آن را دچار تحول کرده است.
وی افزود: در این مسیر در دهه های پایانی قرن بیستم پیشرفتهای حاصله در فنآوریهای ارتباطاتی و تکنولوژیهای مخابراتی ،در تقاطع خود یک فرآیند کلان آفرید که از دل آن پدیدهای محیرالعقول به نام اینترنت به وجود آمد.
عضو تحریریه همشهری آنلاین گفت: ظهور اینترنت به عنوان یک ابزار جدید،[مفاهیم: اینترنت چیزها چیست؟] سریع و ارزان ارتباطاتی عرصه های مختلف زندگی بشر را دچار دگرگونی کرد و از بسیاری جهات معنا و مفهوم جدیدی به ابعاد آن بخشید. اینترنت با درنوردیدن فاصلههای مکانی و زمانی جهان را برای همه به عرصه حضور تبدیل کرد. ایجاد این فرصت که استفاده از آن متحمل هزینههای چندانی نیز نبود، بسیاری از مردم جهان را بر آن داشت تا برای نیل به اهداف خود و تأثیرگذاری بر اذهان و رفتارهای دیگران در چارچوب اهداف تعیین شده از اینترنت به عنوان یک ابزار روزآمد و کارآمد بهره جویند. در این میدان همه به تکاپو افتادند به طوری که از بزرگترین بنگاه های اقتصادی و سازمانهای سیاسی و فرهنگی گرفته تا افراد ساکن در دورافتاده ترین نقاط جهان به ایجاد پایگاههای اینترنتی مبادرت ورزیدند. در چنین شرایطی رسانههای گروهی و مطبوعات و به ویژه روزنامهها که در عصر نبود اینترنت سردمداری عرصه اطلاع رسانی را در کنترل خود داشتند نیز برای عقب نماندن از قافله و تأکید بر استمرار موجودیت و موضوعیت خود ،اینترنت را از جهات مختلف از جمله انتشار اطلاعات به خدمت گرفتند.[آینده روزنامهنگاری از نگاه پروفسور کمالیپور]
دکتر صباغیان افزود: با شکلگیری فضای سایبر بسیاری از روزنامههای جهان در کشورهای مختلف علاوه بر انتشار نسخههای چاپی و کاغذی، به انتشار نسخههای الکترونیک و مهمتر از آن نسخه های آنلاین همت گماشتند.[روزنامهها و اینترنت]
نسخه های اینترنتی و آنلاین روزنامهها و نشریات علاوه بر این که به دست اندرکاران فرصت اطلاع رسانی عادی را میداد، زمینه گسترش حجم این اطلاعات و کاهش فاصله زمانی اطلاع رسانی را نیز اعطا می کرد تا آنها بتوانند به طور لحظهای جدیدترین اطلاعات و اخبار و تحلیل ها و تفسیرهای خود از وقایع و رویدادهای جهان را در معرض دید مخاطبان قرار دهند. [گرایش به روزنامههای آنلاین رو به افزایش است] در این شرایط و از دهه آخر قرن بیستم به بعد مفاهیمی همچون روزنامهنگاری الکترونیک، روزنامهنگاری سایبر و روزنامهنگاری آنلاین [تصویری از یک روزنامه آنلاین پیشگام] به مفاهیم معمول عرصه روزنامه نگاری در بسیاری از کشورهای جهان تبدیل شد.
عضو تحریریه همشهری آنلاین افزود: سرعت بالای تحولات عرصه فناوری ارتباطات و اطلاعات موجب شده که با فاصله اندکی از شکلگیری اشکال جدید روزنامهنگاری نوع تازهای از روزنامهنگاری مطرح شود که از بسیاری جهان این عرصه را دچار تحول خواهد کرد.[روزنامههای سال 2020 ] این نوع از روزنامهنگاری که روزنامهنگاری مولتی مدیا یا چند رسانه نامیده میشود به سمت همگرایی رسانههای سنتی پیش میرود.[مفاهیم: نشر شبکهای چیست؟]
وی با اشاره به اینکه ساختار همگرای سازمانهای خبری که در آن چند رسانه مختلف در شکل یک رسانه جدید ترکیب شده است از اواسط دهه 1990 ظهور کرد گفت: در پرتو این تحول که سرعت زیادی نیز به خود گرفته اکنون بسیاری از سازمانهای خبری که قبلا در یک نوع خاص روزنامهنگاری فعال بودند بسمت ترکیب همه اشکال این نوع روزنامهنگاری گام بر میدارند.
دکتر صباغیان گفت در شرایط کنونی، روزنامهنگاری مولتیمدیا در سه حوزه عمل، آموزش و پژوهش به شدت مورد توجه قرار گرفته و در عرصه عمل اکنون تلویزیونها به استفاده از عناصر صوتی، متنی و گرافیکی، رادیوها به عناصر تصویری و متنی و خبرگزاریها به عناصر صوتی و ویدئویی و نشریات به عناصر صوتی و ویدئویی در کنار عناصر رسانهای که هرکدام از آنها به طور سنتی مورد استفاده قرار میدادند گرایش پیدا کردهاند.
وی افزود: در این چارچوب نه تنها تعداد زیادی از روزنامهها ونشریات در سالهای اخیر به سمت انتشار نسخههای الکترونیکی و آنلاین حرکت کردهاند[قدیمیترین روزنامه جهان دیجیتال شد] بلکه بسیار از این نشریات برای تبدیل شدن به یک رسانه مولتی مدیا با سرعت زیادی به طراحی مجدد وب سایتهای خود اقدام کردهاند [گرافیک وب: ساختار آرام] که 6 بار تغییر طراحی سایت روزنامه لوموند در فاصله سالهای 1995 تا 2005 نمونه از این نوع اقدامات است.
عضو تحریریه همشهری آنلاین در خصوص گسترش آموزش روزنامهنگاری مولتی مدیا گفت اگر چه به دلیل توسعه سریع این پدیده بخش عمدهای از ادبیات مرتبط با روزنامه نگاری مولتی مدیا در وهله اول از عرصه عمل اتخاذ شده اما اکنون آموزش جنبه های مختلف روزنامهنگاری چند رسانهای [نشست روزنامهنگاری چندرسانهای] به عنوان واحد یا رشته درسی مستقل و تخصصی در بسیاری از مراکر آموزشی و دانشگاهی روزنامهنگاری دنیا تدریس میشود.
دکتر صباغیان گفت در عرصه پژوهش روزنامهنگاری نیز اکنون مباحث مرتبط با روزنامهنگاری چندرسانهای به شدت مورد توجه قرار گرفته به طوری که در سالهای اخیر نشستها و سمینارهای متعدد روزنامهنگاری با موضوع مولتیمدیا در سطح ملی و بینالمللی کشورها برگزار میشود و یا پایانه نامهها و پژوهشهای دانشگاهی به بررسی آن اختصاص یافته است.
دکتر صباغیان در خصوص تعریف روزنامهنگاری مولتیمدیا گفت: از روزنامه نگاری مولتی مدیا تعاریف مختلفی به عمل آمده است که نقطه مشترک همه این تعاریف استفاده بیش از یک رسانه برای خبر و گزارش رویداد هاست.
وی افزود: اگرچه نامهای مختلفی همچون روزنامهنگاری تقاربی (Convergence Journalism) روزنامهنگاری فلش (Flash Journalism) نیز به جای روزنامهنگاری مولتیمدیا مورد استفاده قرار میگیرد اما مفهوم رونامهنگاری مولتی مدیا به سمت یک روزنامهنگاری بستهای یا آنچه بسته مولتی مدیا (Multimedia package) خوانده میشود، متحول میشود که تعریف یک بسته مولتیمدیا نیز عبارت است از ادغام بیش از یک رسانه مرتبط با رویداد و گزارش همراه با تعامل با مخاطب.
عضو تحریریه همشهری آنلاین درخصوص اهداف بسته مولتی مدیا به مواردی همچون اثر گذاری بیشتر، ایجاد عنصر انتخاب برای مخاطب، ایجاد مخاطبان جدید و ایجاد فضای بیشتر برای انتشار اطلاعات اشاره کرد.
وی در خصوص نقش روزنامه نگاری مولتی مدیا در ایجاد و جذب مخاطبان جدید برای سازمانهای خبری گفت: با توجه به اینکه نسل جدید بیشتر با فضای دیجیتال و وب دمساز است، انتشار نشریه یا استفاده از قابلیت های موجود در این فضا می تواند مخاطبان تازهای از نسل جدید که با فضای چاپی و کاغذی ارتباط چندانی ندارند را جذب کند.[یک روزنامهنگار آنلاین در برابر یک روزنامهنگار چاپی]
دکتر صباغیان در این خصوص به نمونه روزنامه لوموند اشاره کرد که اولا تا حد زیادی مخاطبان آنها با هم فرق میکنند به طوری که بر اساس بررسی های انجام شده 75 درصد خوانندگان لوموند کاغذی از سایت لوموند اطلاع ندارند و در مقابل 76 درصد مخاطبان سایت روزنامه لوموند هرگز روزنامه چاپی لوموند را نمی خوانند و ثانیا بخش عمده مخاطبان روزنامه چاپی لوموند را افراد مسن وبخش عمده مخاطبان سایت اینترنتی لوموند را نسل جوان تشکیل میدهد.
عضو تحریریه همشهری آنلاین در خصوص اثرگذاری بیشتر انتشار اطلاعات در شکل مولتی مدیا گفت: اطلاعاتی که به اشکال مختلف همچون متن و صدا یا متن و تصویر ارائه میشود به دلیل مرور و تمرین شناختی به حفظ و یادآوری موضوع کمک بیشتری میکند.
وی در خصوص عنصر انتخاب در رسانه مولتی مدیا گفت در این نوع رسانه با توجه به اینکه اطلاعات در اشکال مختلف ارائه شده بر خلاف رسانههای سنتی که مخاطب مجبور به استفاده از یک شکل ارائه شده بودند، کاربران انتخاب می کنند که رسانه اضافی را بخوانند، ببینند، بشنوند، تماشا کنند،و یا کلیک کنند.
دکتر صباغیان در خصوص امکان ایجاد فضای بیشتر برای انتشار اطلاعات از طریق بسته مولتی مدیا گفت: در رسانههای سنتی اعم از نوشتاری، شنیداری و دیداری معمولا اصحاب رسانه و خبرنگاران و گزارشگران با محدودیت فضای چاپ یا زمان پخش روبرو بودند که فضای چند رسانه ای با فراهم آوردن امکان وسیع برای انتشار اخبار و گزارش های در اشکال مختلف متنی، گرافیکی، عکس، صوتی [مفاهیم: پادکست چیست؟] و تصویری [ابزارهای تدوین آنلاین] بر این مشکل غلبه کرده است.
وی در خصوص ویژگیهای یک بسته مولتی مدیا در عصر وب به سه عنصر اساسی استفاده همزمان بیش از یک رسانه ،اینتراکتیو بودن و تعامل با مخاطب [نشست تعاملی درباره روزنامهنگاری آنلاین] و دارای زمینه بودن به معنی ارتباط ما بین چند رسانه مورد استفاده در بستههای مولتیمدیا اشاره کرد.
عضو تحریریه همشهری آنلاین در خصوص ویژگی استفاده بیش از یک رسانه در بسته مولتی مدیا گفت در همه تعاریفی که از روزنامه نگاری مولتی مدیا یا بسته مولتی مدیا به عمل آماده برغم اختلافاتی که بین آنها وجود دارد بر ترکیب حداقل بیش از یک رسانه و یا چند رسانه گونان گون با وجود عنصر تعامل با مخاطب تاکید شده است که البته چگونگی ترکیب عناصر رسانههای مختلف اعم از رسانههای ایستا همچون متن ،عکس و گرافیک که به طور سنتی در رسانههای نوشتاری مورد استفاده بود و یا عناصر رسانهای پویا همچون صوت و تصویر که در رسانه ای شنیداری و دیداری مورد استفاده قرار میگرفت در بسته مولتی مدیا از اهمیت خاصی برخوردار است و هرکدام از آنها می تواند به اقتضای مورد اشکال مختلفی در ترکیب بسته بگیرد.
دکتر صباغیان در مورد شیوههای مختلف استفاده از رسانهها در مولتیمدیا گفت: متن در مولتیمدیا به صورت متحرک، ثابت و یا به صورت لینک استفاده میشود.عکسها که معمولا تک عکس، بیش از یک عکس و مجموعه هستند به صورت مستقل و اسلاید شو استفاده میشوند.
بهکارگیری گرافیک نیز به شکل ثابت، اینفوگرافیک [گرافیک اطلاع رسان چیست؟]،[گرافیکخبرى چیست؟] متحرک و منفعل است. صدا در بستههای مولتیمدیا به صورت لحظهای، مستمر و غیر مستمر است.
وی ویژگی اینتراکتیو بودن (interactivity) بسته مولتی مدیا به معنای تعامل با مخاطب را مهمترین ویژگی این بسته و تفاوت رسانهای مولتیمدیا در دوران قبل از وب و دوران بعد از وب دانست و گفت: این تعامل و ارتباط مخاطب با رسانه معمولا از طریق تعبیه فرمهای نظرسنجی، تست،پرسشنامه، ایمیل، و ایجاد زمینه مباحثه در تالارهای گفتگو، چت، اعلام نظر و انتشار مطلب در یک سایت صورت میگیرد.
دکتر صباغیان در خصوص ویژگی دیگر یک بسته مولتی مدیا یعنی زمینه داشتن رسانههای مختلف در ترکیب این بسته گفت: این امر به این معناست که باید تمام رسانههای مختلفی که در یک بسته مولتی مدیا برای انتشار یک خبر یا گزارش مورد استفاده قرار میگیرد با موضوع ارتباط داشته باشد و نقش تکمیل کننده یکدیگر را داشته باشد.
وی گفت برای ایجاد زمینه مناسب بین عناصر رسانهای یک بسته مولتی مدیا روزنامهنگاران مولتی مدیا در خصوص هر موضوع باید در باره افزودن عکس،گرافیک،صدا، تصویر و لینک به متن باید تصمیم بگیرند و برای نیل به یک تصمیم صحیح در این خصوص برای افزودن هر رسانه اضافی به بسته این سئوالات را از خود بپرسند:
آیا این رسانه (وسیله) گزارش را تقویت میکند؟
آیا این رسانه (وسیله) گزارش را بهتر میکند؟
آیا این رسانه (وسیله) گزارش را واقعی تر میکند؟
آیا این رسانه (وسیله) موجب اثر گذاری بیشتر مطلب بر مخاطب میشود؟
دکتر صباغیان در مورد دلایل کلیک کردن بر روی لینک عناصر مولتیمدیا گفت: برخی نظر سنجیهای انجام شده در این خصوص نشان می دهد که عواملی همچون علاقهمندی به موضوع، دستیابی به اطلاعات بیشتر پس از خواندن متن، فهم بهتر گزارش، کنجکاوی شخصی، لذت بردن از شنیدن یا دیدن آنچه درباره آن خوانده شده، شنیدن یا دیدن در باره آنچه از دست شده، سرگرمی، وجود خط ارتباطی پر سرعت،و فهم بهتر مطلب به همراه صوت و تصویر بالاترین انگیزه ها در این خصوص بوده است.
وی افزود: این بررسی های دلایل کلیک نکردن مخاطبان بر روی عناصر مولتی مدیا در یک بسته مولتی مدیا را مواردی همچون سرعت کند داونلود، کیفیت عمدتا ضعیف، عدم سودمندی برای مخاطب، عدم وجود اطلاعات بیشتر از متن در آنها، عدم مطابقت با خواسته مخاطب، تردید در مجاز بودن به استفاده ازآن، بی علاقگی مخاطب به گزارشهای مندرج در آنها و ناپیدا بودن لینکهای عناصر مولتی مدیا در سایتها اعلام کرده است.
دکتر صباغیان در پایان سخنان خود با اشاره به اینکه روزنامهنگاری مولتی مدیا به یکی از شیوه های غالب عرصه روزنامهنگاری تبدیل می شود در خصوص چشمانداز روزنامهنگاری مولتیمدیا در ایران گفت: در جامعه ما توسعه روزنامهنگاری مولتیمدیا نیازمند ایجاد زیر ساختهای قدرتمند ارتباطی، گسترش آموزشهای تخصصی، حرکت به سمت رویکرد همگرا و تقاربی بین رسانهها، ایجاد ساختارها و سازمانهای رسانهای مناسب با این شیوه و نیز جستجوی پاسخ مناسب برای پرسشهای جدیدی که درباره هویت حرفهای این نوع از روزنامهنگاری مطرح شده، میباشد